Mensen zeggen vaak dat het prima gaat met hun kat omdat hij de hele dag zo lekker ligt te slapen. Dit wordt ook wel gebruikt als excuus om, wegens tijdgebrek, niet met de kat te hoeven spelen. Gaat het echt prima met die kat? Hoeveel slaap heeft je kat nodig en waarom? Waar moet je op letten?

Het slaappatroon van je kat verandert gedurende zijn leven.

Jonge kittens slapen bijna de hele dag (20 – 24 uur),volwassen katten slapen gemiddeld 15 uur per dag en Senior katten (vanaf eenleeftijd van ongeveer 11 jaar) slapen bijna 20 uur per dag. Mensen slapen gemiddeld 8 uur per nacht, minof meer aan één stuk. Katten verdelen hun slaap echter over de dag met korte enlangere slaapjes.

Als katten slapen zijn ze meestal niet altijd helemaal “vande wereld”. Hun zintuigen functioneren nog. Met name het gehoor en de reuk zijnalert. Een katten-dutje duurt meestal 15-30 minuten. Je kat ligt dan in een zodanige houding dat hij snel toe kan slaan als er prooi in de buurt komt.

Net als de meeste zoogdieren (dolfijnen en walvissen zijnuitzonderingen) kennen katten ook een REM-slaap en een niet-REM-slaap. De kans op REM slaap is het grootst als je kat gestrekt slaapt. Het is aannemelijk dat katten dromen over stereotiep kattengedrag zoals een prooi besluipen, zich wassen en de omgeving verkennen.

Het slaap-waak patroon van je huiskat is nog grotendeels hetzelfde als van zijn voorouders. Ze slapen veel om energie te besparen voor de jacht. Katten jagen door zich vanuit een hinderlaag vol energie op hun prooi te storten. Slechts ongeveer een derde van de pogingen is succesvol en daarvan wordt maar ongeveer een derde ook daadwerkelijk opgegeten. Hierdoor gaat veel energie verloren.

Schemeractief

Van nature is de kat vooral actief in de schemering, bij zonsopkomst en zonsondergang. De bouw van de ogen van je kat is erop aangepast om dan maximaal te kunnen zien. Prooidieren zoals vogels en muizen zien dan juist minder goed en hebben je kat dus minder snel in de gaten.

Menselijk contact

Bij de moderne huiskat spelen daarnaast nog andere factoren een rol. Eén belangrijke factor ben jijzelf! Katten die gehecht zijn aan hun eigenaar passen hun activiteit aan op die menselijke aanwezigheid. Toeval ofniet, vaak valt dat samen met de schemering!

Andere katten in huis

Ook de aanwezigheid van andere katten in huis kan een rol spelen. Katten kunnen onderling stilzwijgende afspraken hebben om beurtelings gebruik te maken van dat ene favoriete slaapplekje. Zeker in het geval van onvoldoende alternatieve slaapplekjes kan dat mede het slaapgedrag van je kat bepalen.

lichtvervuiling

Daarnaast kan kunstmatige verlichting en lichtvervuiling de biologische klok van je kat (en zijn prooi) verstoren. Dit kan vooral effect hebben op jacht- en territoriaal gedrag.

leeftijd

We zagen al dat kittens en senior-katten meer slapen dan katten van middelbare leeftijd.

Naarmate je kat ouder wordt neemt bovendien de kans op “dementie” (Feline Cognitive Dysfunction) toe. Een van de symptomen daarvan is dat je kat geleidelijk zijn aanpassingen aan de mens kwijtraakt. Voor je kat (en zeker een oudere kat) is het dus heel logisch om je rond 4 uur ’s ochtends te vragen om even de deur voor hem open te doen of anders toch minimaal voor wat eten te zorgen. Zelfs als er al voer klaarstaat!

Seizoen

Net als wij slaapt je kat meer tijdens gure, natte dagen en is je kat minder actief in snikhete zomers.

Omgeving

Elke plotselinge verandering in de omgeving van je kat kan zorgen voor een verandering in het slaappatroon. Denk hierbij aan: Verhuizen, een nieuwe kat erbij of het verlies van een kat, beestjes (zoals muizen) in of om het huis, buurtkatten voor het raam, etc.

Voor een gezonde kat is het belangrijk om een aantal dingen in de gaten te houden.

Meerdere goede slaapplekken

Locatie:

Het is belangrijk dat je kat kan kiezen uit meerdere goede slaapplekken. Als je meer dan één kat hebt moeten ze de gelegenheid hebben om uit het zicht van elkaar te slapen. Zelfs als ze het goed met elkaar kunnen vinden.

Een goede slaapplek moet in elk geval veilig en rustig zijn. Stoor je kat niet als hij slaapt en leer dat ook aan kinderen. Veel katten vinden het fijn om een hoog plekje op te zoeken. Anderen kruipen liever in een holletje. Een opstaande rand geeft je kat een gevoel van bescherming. Volgens de richtlijnen moet elke kat kunnen kiezen uit minimaal twee rustplekken waar hij uitgestrekt kan liggen en moet er een rustplek zijn waar je kat naar buiten kan kijken. Als je meerdere katten hebt moeten slaapplekken van meerdere kanten te bereiken zijn zodat de ene kat de andere niet kan “gijzelen” door de toegang te blokkeren.

Materiaal:

Ken je dat? Je koopt een duur maar schattig ogend mandje voor je kat maar ze vertikt het om erin te gaan liggen! Het kan zijn dat je hem op een verkeerde plek hebt gezet (zie boven) of de geur of het materiaal bevalt je kat niet. Een kartonnen doos valt bij de meeste katten wel in de smaak en ook fleece schijnt favoriet te zijn. Fleece wordt echter gemaakt van een synthetisch materiaal (PET). Door statische elektriciteit kan dit klitvorming in de vacht van je kat bevorderen.

Wanneer fleece wordt gewassen zorgt dat bovendien voor microplastics in het afvalwater. PET is niet biologisch afbreekbaar en de verspreide microplastics worden opgenomen door al wat in zee leeft waardoor het terecht komt in de voedselketen.
Een beter alternatief is fleece katoen ( Sherpa ), een heerlijk zachte stof op basis van katoen.

Zorg zeker voor oudere katten voor een lekker zacht plekje zodat de botten en gewrichten ontzien worden.

Lees ook Wat is het beste mandje voor mijn kat

Veranderend slaapgedrag van je kat

Net als elke verandering in gedrag is ook een verandering in het slaapgedrag van je kat een teken dat er iets aan de hand is. Stel jezelf de volgende twee vragen:

 1.  Is de dagelijkse routine van je kat veranderd?

Jonge katjes slapen langer dan volwassen katten. Maar als ze wakker zijn barsten die kleintjes van de energie. Als je kitten minder actief en alert is dan normaal na het ontwaken uit zijn dutje is het tijd om de dierenarts te bellen.

Senior katten slapen ook langer dan katten van middelbare leeftijd maar hebben een vast patroon als ze wakker zijn: De omgeving verkennen, zoeken naar aandacht en eten, wassen en weer slapen. Bij elke verandering in deze routine is het verstandig om advies in te winnen bij de dierenarts.

Katten van middelbare leeftijd horen goed alert te zijn na hun slaapjes. Blijven ze suf of is hun routine veranderd: Bel dan de dierenarts.

 2.  Is de kwaliteit van het slaap-waak ritme veranderd?

Als katten zich niet lekker voelen zullen ze hun best doenom dat niet te laten merken.

Een zieke kat zal zich vaker terugtrekken en meer slapen (of doen alsof). Het is mogelijk dat dit het enige teken is dat er iets aan de hand is.

Als je vindt dat je kat ineens wel heel lang slaapt, maak hem dan voorzichtig wakker en kijk hem in de ogen. Jij kent je kat door en door en kan het verschil zien tussen de geërgerde “laat me met rust. Ik slaap-blik” of een “Oh, laat me alsjeblieft. Ik voel me beroerd en kan niet opstaan-blik”.

Kortom: meestal is er niets aan de hand als je kat het grootste deel van de dag slaapt. Als er echter iets veranderd in de routine, wees dan alsjeblieft op je hoede!

Bronnen 

• Bateson, P. 2013. Behavioural development inthe cat. In D. Turner and P. Bateson (Eds), The Domestic Cat: The Biology ofits Behaviour (p. 201-212). Cambridge: Cambridge University Press
• AAFP and ISFM feline environmental needsguidelines, Sarah L H Ellis, Ilona Rodan, Hazel C Carney, Sarah Heath, IreneRochlitz, Lorinda D Shearburn, Eliza Sundahl and Jodi L Westropp, Journal ofFeline Medicine and Surgery 2013
• Wikivet - Timing of Feline Activity
• National Sleep Foundation (NSF). Sleep habits of cats, Retrieved May 31, 2019.
• Relax, Your Cat Is Probably Not Sleeping“Too Much” (Here’s Why), Dr. Debora Lichtenberg, VMD, Jun 12, 2019
• Boek: Een klitvrije kat, zo doe je dat,Wendy Govers-van Thiel, 2019